Wat is Citizen Science (burgerwetenschap)?

Citizen science - of burgerwetenschap in het nederlands - is een overkoepelende term die een breed scala aan participatief onderzoek en community science praktijken omvat die als gemeenschappelijk kenmerk hebben de actieve betrokkenheid van het publiek in wetenschappelijke kennis co-productie. Veel verschillende termen kunnen onder deze paraplu vallen, zoals te zien is in de onderstaande wordcloud gemaakt door leden van de CS-NL community tijdens de netwerkdag op 7 december 2022. 

Er zijn vele soorten Citizen Science praktijken

Citizen science initiatieven kunnen sterk variëren, afhankelijk van het onderzoeksdomein, de aard van de taken, de fase van de onderzoekscyclus, de context en de rol van de deelnemers. Dit kunnen individuele burgers, burgercollectieven, maatschappelijke organisaties of andere soorten maatschappelijke actoren zijn. Burgerwetenschappers kunnen deelnemen aan vele stadia van het wetenschappelijke proces, van het vaststellen van de onderzoeksagenda, het verzamelen van data en inzichten, en de interpretatie en analyse van data, tot de publicatie en verspreiding van resultaten.

Citizen Science kan de vorm aannemen van onderzoek dat wordt geleid door wetenschappers die het publiek uitnodigen om deel te nemen als waardevolle participanten, gefinancierde projecten die worden uitgevoerd in samenwerking tussen academici en maatschappelijke partners, community initiatieven waarbij bewoners, onderzoekers, data scientists en beleidsmakers samenwerken, of kan bestaan uit onderzoeks- en dataverzamelingsinitiatieven die volledig door burgers worden geleid. 

Citizen Science is een essentieel aspect van Open Science

Open Science NL definieert Citizen Science als 'wetenschappelijk onderzoek in samenwerkingsverband door mensen van binnen en buiten de academische wereld'. De open betrokkenheid van maatschappelijke actoren bij onderzoek en innovatie is een van de vier kernpijlers van de UNESCO-aanbevelingen voor Open Science. Deze onderzoekspraktijken kunnen nieuwe kennis of inzichten genereren en hebben dus het potentieel om wetenschap, beleidsmakers en de maatschappij als geheel op een impactvolle manier samen te brengen. 

De 10 Principes van Citizen Science

Citizen science is een flexibel concept dat kan worden aangepast en toegepast in verschillende situaties en disciplines, en vertegenwoordigt een scala aan benaderingen en historische praktijken voor publieksparticipatie in wetenschappelijk onderzoek. De ECSA 10 Principles of Citizen Science zijn een goede leidraad bij het plannen van elke Citizen Science activiteit, samen met de bijbehorende Kwaliteits- & Succesfactorenmatrix voor het overwegen van de 10 Principes in elk stadium van een Citizen Science project.